Małżeństwo i rodzina jest przedmiotem licznych i różnorodnych badań. Do tej pory przebadano wiele elementów wchodzących w skład relacji małżeńskich. Badano rodzinę i małżeństwo we wszystkich etapach ich rozwoju. Jednak niewiele miejsca w tych badaniach poświęca się okresowi, w którym małżonkowie zostają sami po odejściu dzieci z domu.

SYNDROM PUSTEGO GNIAZDA jest to zespół cech lub układów zachowań najczęściej uwarunkowanych kulturowo, obserwowany głównie u małżonków, gdy ich dzieci usamodzielniają się i opuszczają dom rodzinny. W życiu małżonków zmieniają się cztery elementy: 1) jakość życia małżeńskiego 2) więzi i interakcje małżeńskie 3) miłość, przyjaźń i solidarność małżeńska 4) komunikacja. Budowanie nowej tożsamości małżonków będących w syndromie prowadzi do dekonstrukcji i rekonstrukcji tożsamości małżeńskiej i rodzicielskiej i na nowo określenia ról małżonka i rodzica.

Aspekty  związane z Syndromem Pustego Gniazda oznaczają kolejno:

Otwartość interakcyjna – pokazuje ona na ile małżonkowie są wzajemnie skierowani na siebie, na bycie z sobą, na bycie razem. Otwartość wyraża się przez umieszczenie drugiego człowieka wewnątrz zakreślonego przez siebie horyzontu, a co za tym idzie, dostrzeżenie go. Jest to również zobaczenie go jako kogoś (w sposób podmiotowy nie przedmiotowy), a więc także przyznanie mu statusu osoby, bytu dokonującego samodzielnych i odpowiedzialnych wyborów.

Relacje małżeńskie – obejmują zespół stosunków między małżonkami i opierają się na sferze emocjonalno-wolitywnej oraz poznawczej. Ich treścią są myśli pragnienia, aspiracje, działania, czyli wzajemne postawy, jakie zajmują wobec siebie małżonkowie. Relacje pomiędzy małżonkami są spotkaniem dwóch indywidualności, podmiotów autonomicznie realizujących własne wybrane przez siebie cele, wśród których ważne miejsce zajmuje tworzona przez nich wspólnota.

Style komunikacji małżeńskiej – jest to sposób, w jaki współmałżonek zwraca się do swojego partnera interakcji, w jaki informuje go o sprawach bieżących, i otaczającym świecie. Można wyróżnić trzy tyle komunikacji: allocentryczny, egocentryczny i partnerski.

Małżeńskie współbycie i współdziałanie – Ceni i buduje wzajemność, wymaga aktywnego uczestnictwa, jest autentyczne oraz rozwija się dzięki wierze i zaangażowaniu we współdziałanie. Skupia się we własnych relacjach komunikacyjnych na tym, co ich łączy, co dla nich wspólne, co dotyczy ich związku.

Tożsamość indywidualna małżonków – tożsamość osobista małżonków odnosi się do tych cech i właściwości, jakie w sobie dostrzegają, które mają charakter ściśle indywidualny. Tworzenie tożsamości jednostki odbywa się poprzez uświadamianie sobie, opisywanie i rozumienie tego, co się robi i dlaczego. Wytwarzanie i odtwarzanie w codziennych działaniach, konwencje społeczne podlegają refleksyjnej kontroli działającego, która stanowi warunek radzenia sobie w rozmaitych sytuacjach życiowych.[1]

Tożsamość wspólnoty małżeńskiej – jest definiowana jako „ta część jednostkowego wyobrażenia self, [self-concept], która wynika z wiedzy o przynależności do grupy społecznej, jaką jest małżeństwo i rodzina oraz z wartości i emocjonalnego znaczenia przypisywanych tej przynależności”. Tożsamość wspólnoty małżeńskiej lokuje zazwyczaj jednostkę w relacji do kategorii społecznej, pozycji społecznej lub statusu. Tożsamości społeczne są zazwyczaj związane i wywodzą się z grup społecznych, do których należymy w tym przypadku małżeńskiej i rodzinnej. Jednakże możemy również utożsamiać się z grupami, do których nie należymy (nazywanymi grupami odniesienia) i z konkretnymi jednostkami.Tożsamość małżeńska nie jest po prostu innym aspektem tożsamości indywidualnej małżonków. Tożsamości małżeńskiej nie da się zredukować do tożsamości indywidualnej czy jakiejkolwiek innej. Łączy się ona z przeszłością i otwarta jest na zmiany. Jest zadaniem do wypełnienia, zadaniem, jakie staje przed człowiekiem w każdym momencie jego życia, stale się tworzy w ciągłej interakcji przeżywanego indywidualnego doświadczenia z wiedza o sobie i o świecie, w toku nieustannej rewizji samoświadomości.[2]

Biografie rodzinne –świadoma biografia jest jedną z historii, jakie mogą być opowiedziane o rozwoju jednostki jako „ja”. Rzeczywistość często jest rozumiana przez ludzi w postaci historii. Te historie nie istnieją jednak jako coś obiektywnego – człowiek przeżywając, doświadczając interpretuje dziejące się zdarzenia jako określone historie. Umożliwia nam to jego własne rozumienie toczących się wokół niego zdarzeń, w tym również tych, które związane są z jego własnym działaniem.

Wielkie pytania małych ludzi
Książka wydana przez Wydawnictwo Agora
autor: Wojciech Mikołuszko
ilustracje: Joanna Rzezak

Jest to fascynująca książka dla dzieci, ale także dla ich rodziców. Autor odpowiada między innym na takie pytania: Jak smakuje chmura? Dlaczego nie można się samemu połaskotać? Dlaczego muzyka wesoła jest wesoła, a smutna – smutna? Jak wygląda nic?
Ilustracje tworzą równoległą narrację. Niektóre z nich to infografiki czy proste gry.

Pytania  i odpowiedzi zawarte w tej książce maja naturę filozoficznych i naukowych rozważań i refleksji.

Czytam tę książkę z moją 9-letnią córką. Uwielbia ją. Odpowiedzi, których udziela autor zawsze odnoszą się do teorii naukowych. Autor także w rozwiązaniu pewnych kwestii zwraca się o pomoc do polskich autorytetów naukowych. Narracja jest pomiędzy poważnymi i naukowymi stwierdzeniami, a prostym językiem zrozumiałabym dla dzieci. Myślę, że ten zabieg jest niezwykle trudny, ale w przypadku tego autora udany. Uniknął on infantylnego  potraktowania tematu, jednocześnie udało mu się zaspokoić dziecięcą ciekawość na poziomie argumentacji naukowej.

Sama jako rodzic, chętnie ją czytam i z córką zdobywam wiedzę na nowe, fascynujące tematy. Są pytania, które zadawaliśmy sobie w dzieciństwie, a jak dorośliśmy zaniechaliśmy poszukiwań odpowiedzi na nie. Dzięki tej książce możemy do nich wrócić i dobrze się bawić wraz z dzieckiem czytając